Bệnh thận - tiết niệu
Bệnh thận - tiết niệu

Phì đại tuyến tiền liệt (Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt) là gì?

Phì đại tuyến tiền liệt là căn bệnh phổ biến ở nam giới lớn tuổi. Dù là một tình trạng lành tính nhưng phì đại tuyến tiền liệt có thể gây nhiều triệu chứng ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nên cần được chăm sóc và điều trị hợp lý.
Biên tập bởi Bowtie Việt Nam
Ngày đăng 2022-11-16
Cập nhật ngày 2023-05-15
Nội dung chính
Phì đại tuyến tiền liệt là gì?Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệtNguyên nhân, yếu tố nguy cơPhì đại tiền liệt tuyến có nguy hiểm không?Phương pháp chẩn đoánPhương pháp điều trị
Phì đại tuyến tiền liệt (Tăng sản lành tính tuyến tiền liệt) là gì?

Vậy phì đại tuyến tiền liệt là gì? Làm thế nào để phát hiện sớm và điều trị kịp thời? Mời bạn cùng Bowtie tìm hiểu thêm về bệnh lý này trong bài viết dưới đây nhé.

Phì đại tuyến tiền liệt là gì?

Phì đại tuyến tiền liệt, u xơ tiền liệt tuyến hay tăng sản lành tính tuyến tiền liệt đều là thuật ngữ dùng để chỉ tình trạng tuyến tiền liệt của nam giới tăng kích thước bất thường. 

Thông thường, tuyến tiền liệt của nam giới phát triển qua 2 giai đoạn chính. Giai đoạn 1 xảy ra sớm ở tuổi dậy thì, khi tuyến tiền liệt tăng gấp đôi kích thước. Giai đoạn 2 bắt đầu vào khoảng năm 25 tuổi và kéo dài trong phần lớn cuộc đời của nam giới. Tình trạng tăng sản lành tính tuyến tiền liệt thường xảy ra ở giai đoạn tăng trưởng thứ 2.

Phì đại tuyến tiền liệt là một tình trạng lành tính, không phải ung thư. Tuy nhiên, tình trạng này có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nên vẫn cần được quan tâm và điều trị. Bên cạnh đó, trong một số trường hợp, phì đại tuyến tiền liệt cũng có thể gây ra nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân.

Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt

Khi tăng kích thước, tuyến tiền liệt có thể gây chèn ép niệu đạo, từ đó cản trở quá trình bài tiết nước tiểu cũng như xuất tinh (giải phóng tinh trùng) ra khỏi cơ thể. Ngoài ra, u xơ tuyến tiền liệt cũng khiến thành bàng quang trở nên dày hơn. Theo thời gian, bàng quang dần suy yếu và mất khả năng làm rỗng hoàn toàn, từ đó gây ra nhiều triệu chứng của bệnh.

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt sẽ khác nhau ở mỗi bệnh nhân. Tuy nhiên, chúng có xu hướng nghiêm trọng dần theo thời gian. Một số dấu hiệu và triệu chứng phì đại tiền liệt tuyết mà bệnh nhân có thể gặp phải:

  • Nhu cầu đi tiểu tăng lên, khoảng 1 – 2 giờ một lần, đặc biệt vào ban đêm
  • Đi tiểu không hết, cảm giác bàng quang lúc nào cũng đầy ngay cả khi vừa tiểu xong
  • Cảm giác cần đi tiểu gấp, khẩn cấp
  • Dòng nước tiểu yếu, không ồ ạt và liền mạch như người bình thường
  • Khó bắt đầu tiểu hoặc phải gắng sức mới tiểu được
  • Chảy nước dãi sau khi tiểu xong
  • Đau sau khi xuất tinh hoặc đi tiểu
  • Nước tiểu có màu hoặc mùi bất thường
  • Một số bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt nghiêm trọng có thể không đi tiểu được
Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Phì đại tiền liệt tuyến làm tăng nhu cầu đi vệ sinh của bệnh nhân, đặc biệt là vào ban đêm.

Nguyên nhân, yếu tố nguy cơ

Trên thực tế, nguyên nhân gây phì đại tuyến tiền liệt vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, bệnh lý này có liên quan đến sự thay đổi hormone sinh dục khi nam giới già đi. 

Trong suốt cuộc đời, cơ thể nam giới chủ yếu sản xuất ra testosterone (hormone sinh dục nam) và một lượng nhỏ estrogen (hormone sinh dục nữ). Khi càng lớn tuổi, lượng testosterone trong cơ thể của nam giới sẽ giảm, trong khi lượng estrogen vẫn giữ nguyên. Điều này có thể thúc đẩy sự phát triển của tế bào tuyến tiền liệt, khiến cơ quan này tăng kích thước.

Ngoài ra, nhiều giả thiết cũng cho rằng, tình trạng tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt có thể liên quan đến dihydrotestosterone (DHT), một loại hormone đóng vai trò phát triển và tăng trưởng tuyến tiền liệt. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, ngay cả khi nồng độ testosterone trong máu giảm, cơ thể nam giới lớn tuổi vẫn tiếp tục sản xuất và tích lũy DHT. Điều này có thể kích thích tế bào tuyến tiền liệt tiếp tục phát triển.

Bên cạnh đó, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt ở nam giới:

  • Quá trình lão hóa: Bệnh thường gặp ở nam giới lớn tuổi.
  • Tiền sử gia đình: Nếu có bố hoặc anh trai bị u xơ tuyến tiền liệt thì bạn cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.
  • Mắc đái tháo đường hoặc bệnh tim mạch: Các nghiên cứu cho thấy, bệnh đái tháo đường, bệnh tim mạch và việc sử dụng thuốc chẹn beta có thể làm tăng nguy cơ mắc phì đại tuyến tiền liệt.
  • Lối sống: Tình trạng thừa cân, béo phì có thể làm tăng nguy cơ phát triển u xơ tiền liệt tuyến, trong khi đó, tập thể dục thường xuyên sẽ làm giảm nguy cơ này.

Phì đại tiền liệt tuyến có nguy hiểm không?

Dù là một tình trạng lành tính, không phải ung thư nhưng nếu không được điều trị phù hợp, phì đại tiền liệt tuyến vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng như:

  • Bí tiểu, ứ đọng nước tiểu
  • Nhiễm trùng đường tiết niệu
  • Sỏi bàng quang 
  • Đi tiểu ra máu
  • Tổn thương bàng quang
  • Tổn thương thận

Phương pháp chẩn đoán

Ngay khi nhận thấy dấu hiệu của bệnh phì đại tuyến tiền liệt, bệnh nhân nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và kiểm tra sức khỏe. Để xác định tình trạng phì đại tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc thăm hỏi bệnh sử và các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải. Sau đó, bác sĩ sẽ tiến hành thêm các phương pháp khác để chẩn đoán bệnh:

  • Kiểm tra trực tràng: Bác sĩ sẽ cẩn thận đưa một ngón tay đã đeo găng tay vào trực tràng của bệnh nhân để kiểm tra các cạnh và bề mặt của tuyến tiền liệt, đồng thời ước tính kích thước của cơ quan này.
  • Xét nghiệm nước tiểu: Phương pháp này giúp bác sĩ đo tốc độ dòng nước tiểu cũng như loại trừ các tình trạng khác có thể gây ra những triệu chứng tương tự.
  • Xét nghiệm máu: Kết quả xét nghiệm máu có thể giúp bác sĩ phát hiện các vấn đề ở thận.
  • Xét nghiệm PSA: PSA là một kháng nguyên đặc hiệu của tuyến tiền liệt. Nồng độ PSA trong máu cao là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề bất thường ở tuyến tiền liệt, trong đó có phì đại tuyến tiền liệt. 

Ngoài ra, một số kiểm tra, xét nghiệm khác cũng có thể được thực hiện để chẩn đoán xác định tình trạng này, bao gồm: 

  • Kiểm tra niệu động học
  • Đo lường dư lượng Postvoid
  • Ghi lại nhật ký tiểu tiện trong 24 giờ
  • Siêu âm
  • Sinh thiết tuyến tiền liệt
  • Nội soi bàng quang
  • Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI)
Chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt
Ngay khi nhận thấy dấu hiệu của bệnh phì đại tuyến tiền liệt, bệnh nhân nên đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và kiểm tra sức khỏe.

Phương pháp điều trị

Tùy vào kích thước của tuyến tiền liệt, mức độ khó chịu của các triệu chứng, tuổi tác và sức khỏe tổng thể của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ lựa chọn các phương pháp điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt bao gồm:

Thay đổi lối sống

Trong trường hợp các triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt nhẹ hoặc chỉ hơi khó chịu, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thay đổi lối sống để kiểm soát tình trạng này như:

  • Uống ít nước trước khi đi ra ngoài hoặc trước khi đi ngủ
  • Hạn chế tiêu thụ các loại đồ uống chứa caffeine và rượu bia
  • Theo dõi việc sử dụng các loại thuốc như thuốc kháng histamine, thuốc chống trầm cảm, thuốc lợi tiểu
  • Thực hiện các phương pháp để giúp bàng quang giữ được nhiều nước tiểu hơn, trong thời gian dài hơn
  • Tập các bài tập cơ sàn chậu
  • Ngăn ngừa hoặc điều trị táo bón

Sử dụng thuốc

Bác sĩ có thể chỉ định cho bệnh nhân sử dụng thuốc để ngăn chặn sự phát triển, thu nhỏ tuyến tiền liệt hoặc giảm các triệu chứng liên quan đến bệnh. Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là:

  • Thuốc chẹn alpha
  • Thuốc ức chế 5-alpha reductase
  • Thuốc ức chế phosphodiesterase-5
  • Kết hợp thuốc chẹn alpha và thuốc ức chế 5-alpha reductase

Thực hiện các thủ thuật xâm lấn tối thiểu hoặc phẫu thuật

Một số các thủ thuật xâm lấn tối thiểu và phẫu thuật được sử dụng để điều trị phì đại tuyến tiền liệt là:

  • Liệu pháp vi sóng qua niệu đạo (TUMT)
  • Tiêu hủy u xơ bằng kim qua đường niệu đạo (TUNA)
  • Liệu pháp xông hơi nước
  • Nhiệt trị liệu bằng nước
  • Cấy ghép Urolift
  • Đặt ống nong niệu đạo tiền liệt tuyến
  • Sóng siêu âm hội tụ cường độ cao
  • Cắt u xơ tiền liệt tuyến bằng laser
  • Cắt bỏ tuyến tiền liệt qua niệu đạo (TURP)
  • Rạch tuyến tiền liệt qua đường niệu đạo (TUIP)
  • Phẫu thuật hở cắt tuyến tiền liệt
Phì đại tuyến tiền liệt có làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt không?

Các nghiên cứu cho thấy, phì đại tuyến tiền liệt không làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, hai bệnh lý này có các triệu chứng tương tự nhau nên gây nhiều khó khăn trong việc nhận biết và phát hiện. 

Phì đại tuyến tiền liệt có nên quan hệ?

Theo nhiều nghiên cứu cho thấy, các vấn đề ở tuyến tiền liệt, bao gồm cả phì đại tuyến tiền liệt, có thể gây rối loạn cương dương ở nam giới. Các triệu chứng của bệnh cũng khiến bệnh nhân gặp nhiều vấn đề khi quan hệ tình dục như giảm ham muốn tình dục, khó thỏa mãn khi quan hệ, dương vật khó duy trì sự cương cứng…

Nếu tình trạng phì đại tuyến tiền liệt chưa nghiêm trọng, các triệu chứng chưa ảnh hưởng nhiều đến chất lượng tình dục thì bệnh nhân vẫn có thể quan hệ bình thường. Tuy nhiên, nếu tuyến tiền liệt phát triển to khiến dương vật khó cương cứng, bị đau khi giao hợp hoặc xuất tinh, lượng tinh trùng xuất ra quá ít… thì bệnh nhân nên dừng quan hệ và ưu tiên điều trị.

Làm thế nào để phòng ngừa phì đại tiền liệt tuyến?

Trên thực tế, chưa có cách phòng ngừa phì đại tiền liệt tuyến hiệu quả. Tuy nhiên, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ phát triển bệnh bằng cách xây dựng lối sống lành mạnh như:

  • Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm sự phát triển của bệnh phì đại tuyến tiền liệt 
  • Duy trì huyết áp, lượng cholesterol và lượng đường trong máu ở mức bình thường
  • Hạn chế hút thuốc lá, uống rượu bia, sử dụng chất kích thích
  • Bổ sung thực phẩm lành mạnh giúp tăng cường sức khỏe cho tuyến tiền liệt
  • Cố gắng tiểu sạch ở mỗi lần đi tiểu
Bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt nên ăn gì?

Chế độ ăn uống cho bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt cần được bổ sung nhiều trái cây, rau xanh và chất béo lành mạnh như quả mọng, bông cải xanh, cam quýt, quả hạch, nghệ, hành tây, tỏi…

Đồng thời, bệnh nhân cũng nên hạn chế tiêu thụ:

  • Các loại thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm nhiều dầu mỡ
  • Đường, muối
  • Rượu bia
  • Caffeine
  • Sản phẩm từ sữa
  • Thịt đỏ

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về phì đại tuyến tiền liệt. Dù là một tình trạng lành tính nhưng bạn vẫn nên điều trị phì đại tuyến tiền liệt để hạn chế những ảnh hưởng cũng như biến chứng do bệnh gây ra.

Chia sẻ
Các thông tin trên được chia sẻ bởi Bowtie Việt Nam. Các nội dung này chỉ mang tính chất tham khảo. Trong mọi trường hợp, Bowtie không chịu trách nhiệm về bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, dù là trực tiếp hay gián tiếp, liên quan đến việc truy cập và sử dụng nội dung của Bowtie.

Bài viết liên quan

Thận trọng với các bệnh về thận thường gặp Thận trọng với các bệnh về thận thường gặp
Bệnh thận - tiết niệu

Thận trọng với các bệnh về thận thường gặp

Sỏi thận hình thành thế nào? Các nguyên nhân gây sỏi thận thường gặp Sỏi thận hình thành thế nào? Các nguyên nhân gây sỏi thận thường gặp
Bệnh thận - tiết niệu

Sỏi thận hình thành thế nào? Các nguyên nhân gây sỏi thận thường gặp

Triệu chứng viêm bàng quang ở người lớn và trẻ em Triệu chứng viêm bàng quang ở người lớn và trẻ em
Bệnh thận - tiết niệu

Triệu chứng viêm bàng quang ở người lớn và trẻ em

Các chuyên mục khác

Email

Liên hệ chung
hello@bowtie.com.vn
Liên hệ về truyền thông
media@bowtie.com.vn
Liên hệ hợp tác
partners@bowtie.com.vn

© 2024 Bản quyền thuộc Bowtie Vietnam Company Limited.

Trình duyệt của bạn đã xảy ra lỗi. Để trải nghiệm tốt hơn, vui lòng nâng cấp hoặc thay đổi trình duyệt khác. OK