Các nguyên nhân gây tăng huyết áp mà bạn nhất định phải biết
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hiện nay, trên toàn cầu, có hơn 1 tỷ người mắc bệnh tăng huyết áp và hàng triệu ca tử vong do bệnh mỗi năm. Hiểu được nguyên nhân tăng huyết áp sẽ góp phần không nhỏ giúp bạn chủ động phòng tránh và ngăn ngừa các biến chứng khôn lường của bệnh.
Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, tăng huyết áp được chia thành 2 loại chính là:
Tăng huyết áp nguyên phát: Tăng huyết áp không rõ nguyên nhân.
Tăng huyết áp thứ phát: Tăng huyết áp do một nguyên nhân cụ thể gây ra.
Để tìm hiểu nguyên nhân tăng huyết áp, mời bạn cùng theo dõi bài viết sau của Bowtie Việt Nam nhé.
Các nguyên nhân làm tăng huyết áp
Nhiều bệnh nhân thường tự hỏi không biết tại sao mình lại bị cao huyết áp. Trên thực tế, không phải trường hợp nào cũng tìm ra được chính xác nguyên nhân dẫn đến bệnh tăng huyết áp cụ thể.
Nguyên nhân của bệnh tăng huyết áp nguyên phát
Tăng huyết áp nguyên phát (tăng huyết áp vô căn) là loại tăng huyết áp không xác định được nguyên nhân gây bệnh cụ thể. Có tới 90% bệnh nhân tăng huyết áp thuộc nhóm tăng huyết áp nguyên phát. Tăng huyết áp nguyên phát có xu hướng phát triển từ từ trong nhiều năm và ít biểu hiện thành các triệu chứng tăng huyết áp rõ rệt. Điều này khiến bệnh nhân khó phát hiện và thường chỉ nhận biết khi bệnh đã tiến triển nặng, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Tăng huyết áp nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây tổn thương đến nhiều cơ quan quan trọng trong cơ thể như tim, não, thận… thậm chí có thể gây tử vong. Chính vì vậy, khi phát hiện thấy các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, tức ngực… và nhận thấy tình trạng huyết áp tăng cao thường xuyên, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được các bác sĩ thăm khám và điều trị nhằm giảm thiểu biến chứng mà bệnh có thể mang lại.
Nguyên nhân gây ra bệnh tăng huyết áp thứ phát
Trái ngược với tăng huyết áp nguyên phát, tăng huyết áp thứ phát là dạng bệnh có nguyên nhân gây bệnh rõ ràng, được xác định cụ thể. Các nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát ở người thường là do một tình trạng sức khỏe hay tác dụng phụ của thuốc gây ra.
Nhóm bệnh nhân tăng huyết áp thứ phát chiếm khoảng 10% tổng số ca tăng huyết áp. Các nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp thứ phát khá đa dạng, có thể kể đến như:
Bệnh lý liên quan đến thận: Các bệnh nhu mô thận như bệnh thận đái tháo đường, viêm cầu thận, bệnh thận mô kẽ, bệnh thận đa nang… là những nguyên nhân phổ biến nhất gây tăng huyết áp. Hơn một nửa số bệnh nhân mắc bệnh nhu mô thận được phát hiện có tăng huyết áp.
Rối loạn nội tiết: Một số bệnh lý làm thay đổi nồng độ hormone trong cơ thể như cường aldosteron nguyên phát (hội chứng Conn), hội chứng Cushing, u tủy thượng thận, cường tuyến cận giáp, rối loạn tuyến giáp (suy giáp, cường giáp)…có thể gây tăng huyết áp thứ phát.
Co thắt động mạch chủ: Tình trạng này liên quan đến việc động mạch chủ bị thắt chặt, từ đó ngăn cản quá trình lưu thông máu bình thường. Lúc này, tim phải bơm máu mạnh hơn để qua được chỗ hẹp.
Rối loạn thần kinh tim: “Rối loạn thần kinh tim có làm tăng huyết áp không?” là câu hỏi được nhiều người đặt ra. Theo đó, một số bệnh nhân lớn tuổi bị rối loạn thần kinh tim có thể tăng huyết áp nhẹ.
Chứng ngưng thở khi ngủ: Chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn sẽ gây ảnh hưởng đến thời gian cũng như chất lượng giấc ngủ, khiến hệ thần kinh giải phóng các chất gây tăng huyết áp. Đồng thời, tình trạng thiếu oxy do ngưng thở khi ngủ sẽ “làm hỏng” lớp lót của thành mạch máu, từ đó góp phần khiến huyết áp tăng cao.
Vấn đề thai kỳ: Nhiễm độc thai nghén, tăng huyết áp thai kỳ, tiền sản giật… là những nguyên nhân có thể khiến huyết áp của phụ nữ tăng trong thai kỳ.
Tác dụng phụ của một số thuốc: Các loại thuốc như thuốc tránh thai, thuốc chống trầm cảm, steroid, thuốc chống viêm không steroid, một số loại thuốc điều trị ung thư… có thể là nguyên nhân khiến huyết áp tăng cao. Không những vậy, các loại thảo dược như nhân sâm, ma hoàng, cam thảo… cũng có khả năng làm tăng huyết áp.
Một số loại thuốc có thể là nguyên nhân gây tăng huyết áp.
Tương tự như tăng huyết áp nguyên phát, tăng huyết áp thứ phát cũng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, đây cũng là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc các bệnh lý tiềm ẩn khác liên quan đến gan, thận, tuyến nội tiết…
Vì vậy, nếu nhận thấy tình trạng tăng huyết áp, bạn nên đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh. Nếu đang mắc các bệnh lý khác, bạn cần kiểm soát bệnh hiệu quả, chủ động kiểm tra huyết áp thường xuyên nhằm giảm thiểu tối đa tình trạng tăng huyết áp.
Ngoài các nguyên nhân gây bệnh tăng huyết áp kể trên, một số nguyên nhân khác có thể khiến huyết áp tăng cao đột ngột, tạm thời là:
Tăng huyết áp do căng thẳng, hồi hộp: Cảm giác căng thẳng, hồi hộp, lo lắng có thể làm tăng huyết áp tạm thời. Nếu tình trạng căng thẳng kéo dài (mạn tính) thì có khả năng ảnh hưởng tới hệ tim mạch và dẫn đến các vấn đề huyết áp vĩnh viễn.
Hội chứng tăng huyết áp áo choàng trắng: Hội chứng này xảy ra khi bạn cảm thấy căng thẳng, lo lắng mỗi lần đến gặp bác sĩ, từ đó làm chỉ số huyết áp tăng lên tạm thời.
Các hoạt động hằng ngày: Các hoạt động như tập thể dục, nói chuyện, cười hoặc thậm chí quan hệ tình dục quá “nhiệt huyết” cũng có thể khiến chỉ số huyết áp biến động.
Thực phẩm, thức uống: Một số loại thực phẩm, thức uống có thể gây ảnh hưởng đến chỉ số huyết áp. Đặc biệt, caffeine có trong cà phê (cafe), trà… là một trong các chất có khả năng làm tăng huyết áp thường gặp.
Thời tiết: Tăng huyết áp khi trời lạnh là một tình trạng khá phổ biến. Điều này xảy ra vì nhiệt độ lạnh sẽ làm các mạch máu co lại, từ đó khiến máu cần nhiều áp lực hơn để “vượt qua” phần mạch máu bị thu hẹp.
Caffeine có thể khiến huyết áp của bạn tăng lên tạm thời.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp
Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp đã được phát hiện:
Tuổi tác: Tuổi càng cao, nguy cơ mắc bệnh càng tăng. Đặc biệt, người trên 65 tuổi có nguy cơ bị tăng huyết áp cao hơn người trẻ.
Giới tính: Ở độ tuổi dưới 64, bệnh thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới. Nữ giới có xu hướng bị cao huyết áp sau 65 tuổi.
Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người thân bị tăng huyết áp, đặc biệt là bố mẹ, anh chị em ruột thì bạn cũng có nguy cơ mắc bệnh rất cao.
Thừa cân, béo phì: Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, người thừa cân, béo phì có nguy cơ mắc tăng huyết áp cao gấp 2 – 6 lần so với người gầy. Cân nặng dư thừa sẽ gây ảnh hưởng đến mạch máu, thận và nhiều bộ phận khác trong cơ thể. Những thay đổi này thường làm tăng huyết áp. Việc thừa cân, béo phì cũng làm tăng khả năng phát triển bệnh tim mạch cũng như các yếu tố nguy cơ gây bệnh, chẳng hạn như cholesterol trong máu cao.
Thói quen ăn mặn: Muối và tăng huyết áp có mối liên hệ với nhau. Sự xuất hiện của quá nhiều muối sẽ khiến cơ thể tăng tái hấp thu và giữ lại chất lỏng, từ đó gây tăng huyết áp. Chính vì vậy, việc ăn quá mặn hay sử dụng quá nhiều muối trong thời gian dài có nguy cơ gây tăng huyết áp rất cao. Lượng muối khuyến cáo sử dụng trong một ngày của người bình thường là dưới 1,5 gam.
Nghiện thuốc lá: Thuốc lá gây tổn thương thành mạch máu và đẩy nhanh quá trình xơ cứng động mạch. Đây là một trong những yếu tố có thể làm tăng huyết áp.
Nghiện rượu: Nồng độ cồn quá cao trong máu làm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa, gây tăng lipid máu, tổn thương hệ mạch và dẫn đến tăng huyết áp.
Căng thẳng trong thời gian dài: Việc căng thẳng, mất ngủ, lo âu thường xuyên cũng có thể làm tăng huyết áp. Ngoài ra, các thói quen liên quan đến căng thẳng như ăn nhiều, sử dụng thuốc lá hoặc uống rượu cũng có thể dẫn đến tình trạng này.
Các bệnh lý liên quan đến gan, thận: Nhiều bệnh nhân có huyết áp cao mắc các bệnh lý liên quan đến gan, thận như viêm cầu thận, suy thận…
Các bệnh liên quan đến chuyển hóa: Các bệnh liên quan đến chuyển hóa như đái tháo đường, rối loạn lipid máu có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh cao huyết áp.
Các bệnh lý khác: Nhiều bệnh lý có thể là nguyên nhân khiến bạn bị tăng huyết áp thứ phát như chứng ngưng thở khi ngủ, hẹp động mạch chủ… Vì vậy, khi mắc các bệnh lý này, bạn cũng cần đặc biệt thận trọng. Ngoài ra, sử dụng các thuốc điều trị bệnh cũng có thể khiến huyết áp tăng cao.
Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về nguyên nhân của bệnh tăng huyết áp và các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Nếu có các yếu tố nguy cơ này, bạn nên chủ động kiểm tra và phòng ngừa tăng huyết áp để tránh các biến chứng nguy hiểm của bệnh nhé.
Bowtie Life Insurance Company Limited là công ty bảo hiểm trực tuyến đầu tiên được cấp phép tại Hồng Kông. Với công nghệ hiện đại cùng chuyên môn về y tế, Bowtie cung cấp một nền tảng online để bạn có thể trực tiếp tham khảo biểu phí và đăng ký tham gia các chương trình bảo hiểm sức khỏe mà không cần thông qua môi giới, không chịu các chi phí hoa hồng. Ngoài ra, bạn cũng có thể yêu cầu chi trả bồi thường tại nền tảng này một cách đơn giản, thuận tiện.
Các thông tin trên được chia sẻ bởi Bowtie Việt Nam. Các nội dung này chỉ mang tính chất tham khảo. Trong mọi trường hợp, Bowtie không chịu trách nhiệm về bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, dù là trực tiếp hay gián tiếp, liên quan đến việc truy cập và sử dụng nội dung của Bowtie.
