Quá trình lão hóa có thể khiến làn da mất dần độ căng mọng, mịn màng. Vậy lão hóa da là gì? Làm thế nào để nhận biết và ngăn ngừa quá trình này? Mời bạn cùng Bowtie Việt Nam tìm hiểu thêm trong bài viết này nhé.
Lão hóa da là quá trình xảy ra khi chức năng của da bị suy giảm khiến da không còn độ đàn hồi, các mô liên kết bắt đầu yếu dần và kết cấu collagen, elastin cũng trở nên lỏng lẻo hơn.
Có hai quá trình lão hóa da là lão hóa bên trong và lão hóa bên ngoài. Lão hóa da bên trong hay lão hóa do thời gian sẽ ảnh hưởng đến da toàn bộ cơ thể, bao gồm cả da ở các vị trí không tiếp xúc với ánh nắng. Lão hóa da bên ngoài xảy ra do da tiếp xúc với các yếu tố môi trường như bức xạ tia cực tím (UV), thuốc lá và các chất ô nhiễm khác trong thời gian dài. Quá trình lão hóa bên ngoài này xảy ra song song với quá trình lão hóa bên trong.
Một số dấu hiệu lão hóa da mà bạn có thể dễ dàng nhận thấy là:
- Da mỏng đi: Quá trình sản sinh tế bào mới ở lớp biểu bì bắt đầu chậm lại khiến biểu bì mỏng dần. Cùng với đó, lớp hạ bì cũng mỏng đi trong quá trình lão hóa da, khiến da chúng ta dễ bị nhăn hơn.
- Da chảy xệ: Khi lão hóa, da bắt đầu giảm sản xuất elastin và collagen, những yếu tố giúp đảm bảo độ đàn hồi cho da. Việc thiếu hụt elastin và collagen khiến da trở nên chùng nhão và chảy xệ. Ngoài ra, da càng lão hóa thì càng dễ bị trọng lực tác động nên càng khiến tình trạng này rõ nét hơn.
- Xuất hiện nếp nhăn: Quá trình lão hóa da khiến da mỏng đi cũng như giảm sản xuất elastin và collagen nên dễ gây hình thành nếp nhăn ở những vùng hoạt động nhiều như mắt và miệng.
- Xuất hiện đốm đồi mồi: Các tế bào sắc tố (tế bào hắc tố) sẽ tăng dần số lượng theo thời gian và tụ lại ở một số khu vực nhất định, tạo thành đốm đồi mồi. Các khu vực tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mu bàn tay sẽ dễ bị đồi mồi hơn.
- Da bị khô: Da lão hóa có ít tuyến mồ hôi và tuyến dầu hơn nên cũng dễ bị khô hơn. Khi bị khô, da sẽ trở nên sần sùi và ngứa.
- Vỡ mạch máu: Khi càng lớn tuổi, mạch máu dưới da càng trở nên mỏng manh và dễ vỡ, từ đó dễ tạo thành các mảng bầm tím trên da.
- Lớp mỡ dưới da mỏng đi: Da khi không có lớp mỡ sẽ bị thoát nhiệt và ít đàn hồi hơn. Điều này khiến da dễ bị tổn thương và không còn giúp bạn duy trì được thân nhiệt tốt như trước.
- Tuyến mồ hôi tiết ít mồ hôi hơn: Da không tiết đủ mồ hôi khiến bạn khó điều hòa thân nhiệt trong những tháng nắng nóng. Lúc này, nguy cơ bị say nắng sẽ tăng lên.
Ngoài những thay đổi trên, da bị lão hóa cũng thường xuất hiện các dấu hiệu như mụn thịt, mụn cóc, các mảng dày sừng tiết bã sần sùi, mảng dày sừng quang hóa…
Lão hóa da bên trong xảy ra do những thay đổi lâm sàng theo thời gian của mô da. Quá trình này có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như di truyền, hormone, cơ địa của từng người. Bên cạnh đó, quá trình lão hóa da bên ngoài xảy ra do nhiều yếu tố môi trường như:
- Tia cực tím: Bức xạ tia cực tím có thể làm thay đổi ADN trong tế bào da.
- Giai đoạn mãn kinh: Trong thời kỳ mãn kinh, cơ thể sẽ ít sản xuất estrogen nên da cũng không còn được bảo vệ như trước.
- Thuốc lá: Nicotine trong thuốc lá khiến mạch máu hẹp lại và làm giảm lưu lượng máu, từ đó dẫn đến giảm lượng oxy và chất dinh dưỡng cung cấp cho các tế bào. Một số hóa chất khác trong thuốc lá cũng ảnh hưởng đến kết cấu collagen và elastin trong cơ thể. Ngoài ra, hơi nóng từ thuốc lá và các chuyển động cơ mặt khi hút thuốc góp phần tạo ra nếp nhăn trên da.
- Dinh dưỡng: Chế độ dinh dưỡng tác động không nhỏ đến quá trình lão hóa da bên ngoài. Thực đơn hàng ngày nhiều chất béo và carbohydrate có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện nếp nhăn và khiến da mỏng đi.
- Rối loạn chức năng miễn dịch: Tình trạng lão hóa da sớm có thể là triệu chứng của các bệnh suy giảm miễn dịch, do dùng thuốc ức chế miễn dịch và do căng thẳng tâm lý trong thời gian dài.
Lão hóa da bên trong sẽ ảnh hưởng đến tất cả mọi người. Trong khi đó, lão hóa bên ngoài thường tác động đến những người thường xuyên tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Một số người sẽ xuất hiện dấu hiệu lão hóa da rõ rệt hơn so với những người khác. Những đối tượng dễ gặp các dấu hiệu lão hóa da là:
- Người có da sáng màu
- Người sống ở vùng nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới
- Người sống ở vùng cao
- Người làm việc ngoài trời hay tham gia hoạt động ngoài trời nhiều
- Người thường xuyên tiếp xúc với các nguồn bức xạ tia cực tím nhân tạo, ví dụ như dùng giường nhuộm da tại nhà
- Người có gen di truyền lão hóa sớm
- Người hút thuốc lá và thường xuyên tiếp xúc với các chất ô nhiễm môi trường khác
Tuy quá trình lão hóa da là tự nhiên và không ai tránh được nhưng bạn vẫn có thể làm chậm quá trình này bằng những cách chăm sóc và bảo vệ da sau đây:
- Tránh để da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Nếu phải làm việc hay tham gia hoạt động ngoài trời, bạn có thể bảo vệ làn da của mình bằng cách dùng kem chống nắng, mặc quần áo dài, đội mũ rộng vành và đeo kính râm có khả năng chống tia cực tím. Dù không phải làm việc ngoài trời, bạn cũng nên thoa kem chống nắng hàng ngày để bảo vệ da toàn diện nhất.
- Bỏ thuốc lá: Hút thuốc làm tăng đáng kể tốc độ lão hóa da, gây nếp nhăn và khiến da xỉn màu. Vậy nên bạn hãy lên kế hoạch bỏ thuốc nếu có hút thuốc lá nhé.
- Tránh những biểu cảm khuôn mặt tạo nếp nhăn: Một số biểu cảm trên khuôn mặt như nhăn mặt hay nheo mắt đòi hỏi bạn co các cơ bên dưới, lâu dần sẽ tạo thành nếp nhăn trên mặt. Bạn có thể hạn chế các biểu cảm này bằng cách đeo kính râm để không phải nheo mắt khi trời nắng.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng: Kết quả từ một số nghiên cứu cho thấy, ăn nhiều trái cây và rau quả tươi giúp bạn ngăn ngừa những tổn thương gây lão hóa da sớm. Ngược lại, chế độ ăn uống nhiều đường hoặc các loại carbohydrate tinh chế khác sẽ đẩy nhanh quá trình lão hóa nên bạn cần hạn chế những thực phẩm này nhé.
- Hạn chế đồ uống có cồn: Bia rượu có thể gây mất nước, từ đó khiến da dễ bị tổn thương và lão hóa hơn. Vì vậy, bạn nên hạn chế hoặc bỏ hẳn bia rượu.
- Tập thể dục đều đặn: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, thói quen tập thể dục vừa phải có thể giúp cải thiện tuần hoàn và tăng cường hệ miễn dịch. Điều này giúp mang lại cho làn da vẻ trẻ trung, tươi mới.
- Tránh tác động lực mạnh lên da: Việc chà xát da quá mạnh khi tẩy trang hay rửa mặt có thể gây kích ứng da và làm tăng tốc độ lão hóa da. Bạn chỉ cần vệ sinh nhẹ nhàng là có thể loại bỏ bụi bẩn, lớp trang điểm và các chất khác mà không gây kích ứng da.
- Rửa mặt hai lần một ngày hoặc sau khi đổ mồ hôi nhiều: Mồ hôi có thể gây kích ứng da, đặc biệt khi bạn đội mũ. Vì nên, bạn cần rửa mặt hai lần một ngày hoặc ngay sau khi đổ mồ hôi để giúp làm sạch da.
- Dưỡng ẩm cho da mỗi ngày: Kem dưỡng ẩm sẽ giúp giữ nước và duy trì sự trẻ trung cho da.
Nếu muốn làm chậm quá trình lão hóa da qua chế độ ăn uống, bạn có thể bổ sung các nhóm thực phẩm sau:
Thực phẩm có chứa axit béo omega-3
Axit béo omega-3 giúp cải thiện mức cholesterol trong cơ thể và chống viêm. Ngoài ra, hợp chất này cũng bảo tồn collagen trong da và giúp da săn chắc hơn. Nguồn cung cấp omega-3 dồi dào nhất là cá, có thể kể đến như cá trích, cá thu, cá hồi, cá ngừ, cá mòi… Ngoài cá, bạn cũng có thể bổ sung một số loại hạt hay rau củ để tăng cường omega-3 như hạt lanh, óc chó, hạnh nhân, dầu hạt cải hoặc dầu đậu nành.
Thực phẩm có chứa lycopene
Lycopene là một chất chống oxy hóa giúp giữ cho làn da mịn màng hơn. Cà chua là nguồn cung cấp lycopene dồi dào mà bạn có thể lựa chọn. Hãy bổ sung thêm cà chua vào chế độ ăn uống bằng cách dùng cà chua làm salad, làm sinh tố hay nấu cùng các món ăn hàng ngày.
Thực phẩm giàu vitamin C
Một số loại trái cây và rau quả không chỉ chứa chất chống oxy hóa mà còn chứa nhiều vitamin C có thể giúp ngăn ngừa nếp nhăn. Một số loại thực phẩm chứa nhiều vitamin C giúp chống lão hóa da là:
- Trái cây có múi như cam, bưởi, chanh…
- Ớt chuông
- Bông cải xanh
- Dâu tây
- Kiwi
Thực phẩm giàu vitamin E
Vitamin E là một chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào. Một số thực phẩm chứa vitamin E giúp bạn làm chậm quá trình lão hóa da là hạnh nhân và hạt hướng dương.
Thực phẩm có chứa polyphenol
Polyphenol là chất chống oxy hóa mạnh giúp ngăn ngừa lão hóa có trong nhiều loại thực phẩm như trà, cà phê, nho, sô-cô-la…
Nhìn chung, bạn hãy ưu tiên các loại thực phẩm có nguồn gốc thực vật và giảm lượng thực phẩm chế biến sẵn cũng như đồ uống có cồn nếu muốn bảo vệ làn da trước quá trình lão hóa. Khi ăn uống khoa học, làn da sẽ khỏe mạnh, tươi tắn từ bên trong.
Da bị lão hóa sẽ mất đi sự mịn màng, tươi trẻ vốn có khiến bạn không còn tự tin như trước. Nếu muốn làm chậm quá trình lão hóa da để giữ được nét trẻ trung, bạn sẽ cần bảo vệ da trước tia UV và khói bụi, đồng thời ăn uống lành mạnh để da khỏe từ bên trong nhé.
