Cơn thiếu máu não thoáng qua: Dấu hiệu đột quỵ nhẹ cần lưu ý
Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Tuy nhiên, các dấu hiệu cảnh báo đột quỵ thường không rõ ràng và dễ dàng bị bỏ qua. Trong đó, một cơn thiếu máu não thoáng qua có thể là dấu hiệu cảnh báo đột quỵ mà bạn chớ nên xem thường.
Cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) xảy ra khi quá trình cung cấp máu đến một phần của não bộ bị gián đoạn tạm thời. TIA thường xuất hiện đột ngột nhưng hầu hết các triệu chứng chỉ kéo dài từ vài phút đến vài giờ và biến mất hoàn toàn trong vòng 24 giờ.
Khác với đột quỵ, cơn thiếu máu não thoáng qua không gây tổn thương não vĩnh viễn hoặc chết não bởi vì lưu lượng máu được phục hồi nhanh chóng sau đó. Tuy nhiên, tình trạng này có thể là dấu hiệu cảnh báo một cơn đột quỵ sắp xuất hiện trong tương lai. Theo thống kê, cứ 3 người gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua thì có 1 người phát triển đột quỵ. Trong đó, khoảng một nửa bị đột quỵ sau 1 năm gặp phải TIA. Do đó, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) còn được biết đến với tên gọi khác là “cơn đột quỵ nhỏ”.
Dấu hiệu của cơn thiếu máu não thoáng qua
Các triệu chứng của cơn thiếu máu não thoáng qua không đặc hiệu và thường tương tự như biểu hiện của đột quỵ, bao gồm:
Yếu, tê liệt ở mặt, tay chân hoặc một bên cơ thể
Nói lắp, nói ngọng, giọng nói khó nghe hoặc khó hiểu lời người khác nói
Nhìn đôi, mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt
Chóng mặt đột ngột, mất thăng bằng và khả năng phối hợp
Đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân
Ngất xỉu, bất tỉnh
Thay đổi các giác quan, chẳng hạn như thính giác, thị giác, vị giác và xúc giác
Lú lẫn, mất trí nhớ, rối loạn ngôn ngữ, khó viết hoặc khó đọc
Khó nuốt, khó đi lại
Giảm khả năng kiểm soát bàng quang hoặc ruột
Cảm giác tê, châm chích, ngứa ran ở một bên cơ thể
Nguyên nhân dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua
Nguyên nhân chủ yếu gây nên cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) là do cục máu đông được hình thành và làm tắc nghẽn lưu lượng máu lên não. Cục máu đông có thể xuất hiện ngay ở não hoặc từ nơi khác di chuyển đến, nhưng chủ yếu thường có liên quan tới sự tích tụ các chất béo và cholesterol trong lòng động mạch tạo thành các mảng bám, gọi là xơ vữa động mạch.
Xơ vữa động mạch là nguyên nhân dẫn đến cơn thiếu máu não thoáng qua.
Đối tượng có nguy cơ gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua
Bất cứ ai cũng có thể gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) nhưng nguy cơ thường gia tăng khi có sự hiện diện của các yếu tố sau đây:
Các yếu tố không thể thay đổi
Có tiền sử gia đình bị TIA hoặc đột quỵ
Lớn tuổi, đặc biệt trên 55 tuổi
Là nam giới
Mắc bệnh hồng cầu hình liềm
Từng gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua trước đó
Mắc bệnh tim mạch, bệnh động mạch cảnh, bệnh động mạch ngoại vi (PAD)
Mắc bệnh đái tháo đường
Có nồng độ homocysteine trong máu cao
Thừa cân hoặc béo phì
Lạm dụng bia rượu và thuốc lá
Lười hoạt động thể chất
Có chế độ dinh dưỡng kém
Sử dụng chất kích thích, thuốc gây nghiện
Cơn thiếu máu não thoáng qua có nguy hiểm không?
Hậu quả tức thời của cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) khá lành tính và không gây tổn thương lâu dài cho não. Tuy nhiên, TIA có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm cho sự xuất hiện của một cơn đột quỵ. Điều này đồng nghĩa với việc bạn có nguy cơ bị đe dọa đến tính mạng trong một tương lai gần.
Một số người có thể bị đột quỵ trong vòng 3 tháng hoặc một năm kể từ lần đầu tiên xảy ra cơn thiếu máu não thoáng qua. Hiếm gặp hơn là các trường hợp gặp phải cơn đột quỵ trong vòng 48 giờ sau TIA, hoặc thậm chí là cùng ngày.
Phương pháp chẩn đoán cơn thiếu máu não thoáng qua
Thông thường, phần lớn các triệu chứng và dấu hiệu của cơn thiếu máu não cục bộ thoáng qua sẽ biến mất khi người bệnh được đưa đến bệnh viện. Do vậy, việc chẩn đoán TIA chủ yếu dựa vào quá trình khai thác thông tin về tiền sử bệnh cũng như các triệu chứng mà bệnh nhân đã gặp phải.
Ngoài ra, bệnh nhân cũng được thăm khám sức khỏe tổng thể và sau đó bác sĩ có thể đề nghị thực hiện một số phương pháp xét nghiệm để đánh giá tình trạng mạch máu và loại trừ các nguyên nhân khác trước khi đi đến kết luận. Các kiểm tra, xét nghiệm có thể gặp trong chẩn đoán TIA bao gồm:
Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) não và động mạch
Siêu âm Doppler xuyên sọ (TCD)
Siêu âm động mạch cảnh
Siêu âm tim
Điện tâm đồ (ECG)
Ngoài ra, bác sĩ có thể làm các xét nghiệm khác để kiểm tra tình trạng huyết áp, mức đường huyết, lượng cholesterol trong máu và các bệnh lý về tim mạch. Điện não đồ đôi khi được tiến hành để đảm bảo rằng các triệu chứng không phải do nguyên nhân co giật gây ra.
Phương pháp chụp MRI trong chẩn đoán cơn thiếu máu não thoáng qua.
Phương pháp điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua
Mục tiêu của việc điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua là để hạn chế sự phát triển của các triệu chứng, giúp bệnh nhân khôi phục lại hoạt động và cuộc sống bình thường. Đồng thời, điều trị cũng góp phần dự phòng các cơn đột quỵ trong tương lai.
Dựa vào nguyên nhân gây TIA và tình trạng riêng của mỗi người mà các phương pháp điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua có thể bao gồm:
Thay đổi lối sống: Việc duy trì lối sống lành mạnh bằng cách xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, thường xuyên vận động thể chất, bỏ hút thuốc, hạn chế rượu bia… có thể làm giảm khả năng phát triển đột quỵ sau cơn thiếu máu não thoáng qua.
Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể được sử dụng cho bệnh nhân TIA để làm giảm khả năng phát triển đột quỵ hoặc cơn TIA khác trong tương lai. Các nhóm thuốc này bao gồm aspirin và thuốc chống kết tập tiểu cầu, thuốc chống đông máu, thuốc huyết áp, thuốc nhóm statin…
Phẫu thuật: Một số trường hợp bị tắc nghẽn động mạch cảnh có thể cần phải thực hiện phẫu thuật cắt bỏ nội mạc để thông tắc động mạch và cải thiện nguồn cung cấp máu cho não.
Nong mạch cảnh: Trong một số trường hợp nhất định, bác sĩ có thể thực hiện đặt stent để nong động mạch cảnh và phòng ngừa nguy cơ đột quỵ.
Cách phòng ngừa cơn thiếu máu não thoáng qua
Mặc dù không thể “chặn đứng” hoàn toàn khả năng xảy ra cơn thiếu máu não thoáng qua nhưng bạn có thể giảm nhẹ nguy cơ này bằng cách thực hiện các biện pháp sau đây:
Duy trì cân nặng hợp lý: Giảm cân bằng chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục có thể giúp bạn cải thiện tình trạng tăng huyết áp và cholesterol cao, những yếu tố góp phần dẫn đến TIA.
Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Việc hạn chế tiêu thụ cholesterol, chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có thể làm giảm sự tích tụ của các mảng xơ vữa trong động mạch. Đồng thời, bạn nên ăn nhiều trái cây và rau quả do những loại thực phẩm này có chứa các chất dinh dưỡng như kali, folate và chất chống oxy hóa giúp ngăn ngừa TIA hoặc đột quỵ. Nếu bị cao huyết áp, hãy tránh ăn mặn.
Tập thể dục thường xuyên: Bạn hãy cố gắng dành thời gian luyện tập thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao sức khỏe tổng thể.
Hạn chế rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích: Tránh xa các chất kích thích, thuốc lá và rượu bia sẽ giúp bạn ngăn ngừa TIA cũng như đột quỵ hiệu quả.
Kiểm soát tốt các bệnh lý khác: Nếu mắc các bệnh lý khác như đái tháo đường, tăng huyết áp, tăng cholesterol… hãy tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ để kiểm soát bệnh hiệu quả và hạn chế nguy cơ gặp phải các cơn thiếu máu não thoáng qua.
Tóm lại, cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA) có thể xuất hiện đột ngột và không lường trước được. Do đó, bạn nên định kỳ thăm khám sức khỏe để phát hiện sớm các bất thường có thể dẫn đến TIA. Trong trường hợp có bất kỳ dấu hiệu nào đáng nghi ngờ, bạn cần đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.
Bowtie Life Insurance Company Limited là công ty bảo hiểm trực tuyến đầu tiên được cấp phép tại Hồng Kông. Với công nghệ hiện đại cùng chuyên môn về y tế, Bowtie cung cấp một nền tảng online để bạn có thể trực tiếp tham khảo biểu phí và đăng ký tham gia các chương trình bảo hiểm sức khỏe mà không cần thông qua môi giới, không chịu các chi phí hoa hồng. Ngoài ra, bạn cũng có thể yêu cầu chi trả bồi thường tại nền tảng này một cách đơn giản, thuận tiện.
Các thông tin trên được chia sẻ bởi Bowtie Việt Nam. Các nội dung này chỉ mang tính chất tham khảo. Trong mọi trường hợp, Bowtie không chịu trách nhiệm về bất kỳ tổn thất hoặc thiệt hại nào, dù là trực tiếp hay gián tiếp, liên quan đến việc truy cập và sử dụng nội dung của Bowtie.
